Çek İcra Takibi: Bilmediğiniz Önemli Noktalar

Çek icra takibi, ticari hayatta önemli ve sıkça karşılaşılan bir süreç olmasına rağmen, herkesin tam olarak hakim olmadığı önemli detaylar içerir. Ödenmeyen bir çek durumunda alacaklıların haklarını nasıl savunacağı, sürecin hangi aşamalardan geçeceği gibi sorular çoğu zaman kafa karıştırıcı ve zor olabilir. Bu yüzden çek icra takibi süresince atılacak adımların net bir şekilde öğrenilmesi, büyük bir önem arz eder.

Bu makalede, çek icra takibi sürecinin tüm bilinmeyen ve karmaşık noktalarını adım adım ele alacağız. Çeklerin zamanaşımına uğraması, alacaklıların karşılaşabileceği yaygın sorunlardan biridir ve bu durumda çek takibinde dikkat edilmesi gerekenleri bilmek ve çekle ilgili süreçleri doğru yönetmek gerekir. Ayrıca, karşılıksız işlemi yapılmayan çeklerde icra takibinin nasıl başlatılacağı, çek sahiplerinin haklarını korumak için bilmeleri gereken önemli detaylardan biridir. Biz bu makalede, çek icra takibi sürecinde dikkat edilmesi gerekenleri ve hukuki süreci ele alıp,  hangi belgelerin gerekli olduğu, sürecin hangi aşamalarında dikkatli olunması gerektiği gibi konuları derinlemesine inceleyeceğiz. Bu süreçte doğru adımlar atmak, her iki taraf için de zaman ve para kaybını önlemenin en iyi yoludur. Şimdi, bu cevaplara birlikte bakalım!

Banka Çek Sorumluluk Bedeli Ve İcra Takibi

Banka çek sorumluluk bedeli ve icra takibi, bankaların müşteri talepleri üzerine verdiği çeklerin ödenmemesi durumunda bankaların yerine getirmek zorunda oldukları bir durumdur. Çeklerin Türkiye’de yasal olarak bir ödeme aracı olarak kullanılması, hem işletmeler hem de bireyler için yaygın bir uygulamadır. Ancak, çeklerin karşılıksız çıkması gibi durumlar nedeniyle çek sahiplerinin korunması amacıyla belirli yasal düzenlemeler getirilmiştir. Bu düzenlemelerden biri de “banka çek sorumluluk bedeli”dir.

31 Ocak 2024 tarihi itibaren geçerli olacak banka çek sorumluluk bedeli, alacaklıların haklarını korumak adına güncellendi. Yeni düzenlemeye göre, çekin karşılığının olmaması durumunda bankalar, ibraz edilen her çek yaprağı için en fazla 9.270 TL ödeme yapmakla yükümlü hale geldi. Bu tutar, çekin kısmen ödenmesi durumunda da geçerlidir; eksik kalan kısım, 9.270 TL’yi aşmayacak şekilde banka tarafından tamamlanır.

Bu düzenlemelerin yapılış sebebi, alacaklıların çeklerin karşılıksız çıkması durumunda bulunacakları olumsuz hak kaybı durumunu engellemeyi amaçlamıştır. Olumsuz bir durum oluştuğunda banka çek sorumluluk bedeli ve icra takibi işlemi yapılır Çekler, ticari hayatta yaygın bir ödeme aracı olduğu için, bu bedel hem güvenilirliği arttırıyor hem de çek sahiplerinin mağduriyet yaşamasının önüne geçiyor. Banka çek sorumluluk bedeli ve icra takibi çeklerin ticari hayatta aktif bir ödeme aracı olarak kalmasını sağlamak için büyük bir önem taşımaktadır.

İcrada Zamanaşımına Uğrayan Çekler

Alacaklının karşı tarafla yaptığı çekten sonra bu borcun ödenmemesi takdirde, alacaklı yasal süreç başlatabilir. Bu  süreci başlatabilmesi için çekin belirli yasal süresi içinde olması gerekir. Eğer çek, belirtilen süreyi aşıyorsa, alacaklı icra takibi yapma hakkını kaybeder ve haciz yoluyla borcu tahsil etme imkanı ortadan kalkar.

Alacaklının, borçluya verdiği çek karşılığında icrada çek zamanaşımına uğrarsa borcun tahsili için hukuki süreç başlatabilmesi, çekin yasal geçerlilik süresinin dolmamış olmasına bağlıdır. İcrada çek zamanaşımı durumu oluştuysa alacaklı, icra davası açma hakkını kaybeder ve borçluya yönelik cezai veya icra yaptırımları uygulanamaz. Bu nedenle, alacaklının borcunu tahsil edebilmesi için çekin geçerlilik süresini dikkatle takip etmesi çok önemlidir.

Eğer çekin süresi hala geçerli ise, alacaklı hızla harekete geçmeli ve çek icra takibi başlatmak için gerekli adımları atmalıdır. Bu sürecin ilk adımı, çek ile birlikte icra mahkemesine başvurmaktır. Alacaklının, çek icra takibi başlatmak için başvuru formunu doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurması şarttır. Başvuru yapıldıktan sonra, mahkeme çekin geçerliliği, alacaklının iddiaları ve delilleri göz önünde bulundurarak icra işlemlerine izin verip vermeyeceğine karar verir. Eğer mahkeme, sunulan kanıt ve gerekçeleri geçerli bulursa, icra süreci başlatılır. Bu aşamada, haciz memurları, borçlunun evine veya iş yerine giderek, borcun tahsili için gerekli mal varlıklarına el koyar. Bu mallar, borç miktarını karşılayacak şekilde seçilir ve gerekirse satışa çıkarılarak alacaklının talep ettiği miktar karşılanır. Alacaklıların, çekle ilgili haklarını koruyabilmeleri için çekin geçerlilik süresini dikkatle izlemeleri ve gerektiğinde hızlı bir şekilde icra takibi başlatmaları çok önemlidir. Aksi takdirde, çekin süresi dolarsa, borçludan alacaklarını tahsil etmek zorlaşır ve hukuki haklar sınırlanır.

Çek İmzaya İtiraz Nedir Ve Nasıl Yapılır?

Çek imzaya itiraz, çekin üzerindeki imzanın geçerliliği veya doğruluğu konusunda usulsüzlük olması durumunda borçlunun ya da çekten sorumlu diğer kişinin itiraz ettiği bir durumdur. Bu itiraz, borçlunun çekteki imzanın kendisine ait olmadığını veya çekte yer alan imzanın bir hata, sahtecilik ya da eksik yetki nedeniyle geçersiz olduğunu öne sürmesi durumunda ortaya çıkar. Çek imzaya itiraz, sahtecilik, dolandırıcılık veya yetki aşımı gibi şüpheli durumlar ortaya çıktığı durumlarda mutlaka başvurulması gereken önemli bir itirazdır.

Çek imza itirazı, icra dairesine sunulacak bir dilekçe ile yapılır. İtiraz dilekçesinin, hukuki açıdan geçerli olabilmesi için dikkatlice ve detaylı hazırlanması önemlidir. Bu nedenle, bir avukattan hukuki destek alınması tavsiye edilir. Dilekçenin doğru şekilde hazırlanması ve dosyaya eklendiğinden emin olunması, itiraz sürecinin sağlıklı işlemesi açısından büyük önem taşır. Mahkeme dilekçeyi göz önüne alarak çekteki imzanın borçluya ait olup olmadığını tespit etmek için borçlunun imza örneği ile yakın zamanda resmi dairelere yapmış olduğu imza örneklerini celp eder.

İcra mahkemesi yapacağı inceleme sonucunda, imzanın borçluya ait olmadığına kanaat getirirse, itirazın kabulüne karar verilir. Bu sayede takip kararı durdurulur. Alacaklı bu durumda karşı tarafa dava açma hakkı kazanır.

Karşılıksız Çek Ve Hukuki Süreç

Karşılıksız çek, ibraz süresi içinde, çeki düzenleyen kişinin hesabında çek tutarı kadar para bulunmaması nedeniyle ödenemeyen çek türüne verilen addır. Ticari faaliyetlerde sıkça kullanılan çekler, bankaya sunulduğunda, eğer çekin karşılığı hesaptan bulunmazsa, çekin “karşılıksız” olduğu kabul edilir. Banka, kendisine ibraz edilen çekin karşılığının bulunmadığını tespit ettiğinde, çekin üzerine “karşılıksızdır” ibaresini basar. Bu işlem, çekin geçerli bir ödeme aracı olmadığını resmi olarak belirtmek için yapılır.

Bankanın “karşılıksızdır” damgasını çekin üzerine basmasının ardından, çek, ibraz eden kişiye iade edilir. Bu durumda, kişi elindeki çekin ödeme güvencesinin olmadığını anlar ve çekin düzenlendiği kişiye karşı yasal işlem başlatma hakkı elde eder. Alacaklı, çekin karşılıksız olduğunu öğrendikten sonra, çeki düzenleyen kişiye karşı icra takibi başlatabilir. Fakat karşılıksız kaşesi olmayan çek icra takibi başlatılamaz.

Kişinin bankadan “karşılıksızdır” teyidi aldıktan sonra, itiraz etme hakkı doğar. Bu itiraz sürecinin, hukuki açıdan geçerli olabilmesi için, “karşılıksızdır” damgasının basıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu süre içinde alacaklı, çeki düzenleyen kişinin borcunu ödemesini sağlamak için karşılıksız kaşesi olmayan çek için icra mahkemesine başvurabilir. Bir yıllık sürenin aşılması durumunda, alacaklının icra takibi başlatma hakkı sona erer ve icrada çek zamanaşımı durumu oluştuğundan, çekin hukuki geçerliliği kaybolur.